Trong khi nhiều trường hợp mắc Covid-19 chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ và có thể dễ dàng vượt qua thì cũng có một số người lại phát triển các triệu chứng nghiêm trọng cần phải nhập viện.
Theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), đã có hơn 33 triệu trường hợp được xác nhận nhiễm COVID-19 ở Hoa Kỳ, chỉ khi triển khai tiêm ngừa vắc xin COVID-19, tỷ lệ ca mắc mới thực sự giảm.
Các triệu chứng phổ biến nhất của COVID-19 là mệt mỏi, sốt và ho. Tuy nhiên, một số người có thể gặp các triệu chứng khác ít phổ biến hơn, chẳng hạn như chứng phát ban.
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về dấu hiệu nhận biết chứng phát ban do COVID-19, cách điều trị và khi nào thì phải cần đến gặp bác sĩ nhé.
Phát ban có phải là dấu hiệu của COVID-19 không?
Một số người có thể xuất hiện chứng phát ban khi mắc Covid-19. Mặc dù các triệu chứng liên quan về da như vậy xuất hiện ở cả người lớn và trẻ em song hầu hết các nghiên cứu chỉ tập trung vào đối tượng là người trưởng thành.
Một phân tích tổng hợp năm 2020 trên 2261 người mắc Covid-19 đã ước tính tỷ lệ trong đó xuất hiện các triệu chứng trên da là khoảng 1%. Tuy nhiên, theo một đánh giá năm 2021, tỷ lệ chính xác người bị phát ban do Covid-19 vẫn chưa được xác định.
Một số triệu chứng chung liên quan đến phát ban do COVID-19 bao gồm:
- Đổi màu da: Các nốt ban thường bị đổi màu so với các vùng da lân cận. Trên da sáng màu, phát ban có thể có màu đỏ, hồng hoặc tím. Trên da sẫm màu, nó có thể xuất hiện màu tím, xám tro hoặc nâu sẫm.
- Sưng tấy: Khu vực bị ảnh hưởng có thể sưng lên so với vùng da xung quanh.
- Ngứa: nhiều nhưng không phải tất cả trường hợp, các loại phát ban COVID-19 có thể gặp triệu chứng này.
Phát ban xuất hiện khi nào và kéo dài bao lâu?
Thời điểm chính xác phát ban do COVID-19 xuất hiện có thể khác nhau tùy trường hợp. Ở một số bệnh nhân, nó có thể xuất hiện khi bắt đầu có triệu chứng của bệnh COVID-19, trong khi ở những trường hợp khác, nó có thể xảy ra vài ngày sau đó.
Theo thông tin từ Viện Da liễu Hoa Kỳ, phát ban COVID-19 có thể kéo dài từ 2 đến 12 ngày. Trung bình, hầu hết mọi người sẽ bị phát ban trong 8 ngày. Tuy nhiên, phát ban trên các ngón chân có thể kéo dài từ 10 đến 14 ngày.
Biểu hiện của phát ban COVID-19 là gì?
Hình dạng của phát ban COVID-19 có thể khác nhau tùy theo từng cá nhân. Trong khi một số bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như bệnh thủy đậu và bệnh sởi ,gây ra phát ban rất dễ nhận biết, thì phát ban do COVID-19 có thể có nhiều dạng như sau:
- Nổi mề đay: Phát ban COVID-19 này có thể xuất hiện dưới dạng các mảng ngứa hoặc mẩn đỏ giống như mề đay. Những điều này thường xuất hiện ở các chi và thân trên.
- Phát ban macules và papules: Thường xuất hiện ở thân trên. Trong một số trường hợp, phát ban do COVID-19 có thể gây ra các nốt ngứa phẳng hoặc nổi lên.
- Phát ban đi kèm mụn nước: Loại phát ban COVID-19 này có thể xuất hiện các mụn nước trông giống như bệnh thủy đậu. Nó thường nổi trên thân và có thể gây ngứa.
- Hình dạng phát ban giống như ren: Một số loại phát ban COVID-19 có dạng các vòng đổi màu da tạo thành hoa văn giống như ren hoặc lưới và thường xuất hiện ở chân.
- Các nốt chấm: Loại phát ban COVID-19 này có dạng các nốt chấm sẫm màu ở chân
- Phát ban ở ngón chân (“COVID toes”): Loại phát ban này gây ra các mảng đổi màu và sưng tấy ở một hoặc nhiều ngón chân khiến ta bị đau, ngứa hoặc có cảm giác nóng lên tại đó, loại phát ban này thường xuất hiện phổ biến hơn ở thanh niên.
Nguyên nhân gây phát ban COVID-19?
Các nhà nghiên cứu không hiểu tại sao một số người mắc COVID-19 lại bị phát ban trong khi những người khác thì không. Họ cũng không biết chính xác nguyên nhân gây phát ban là gì nhưng câu trả lời có thể là do:
- Sự nhiễm trùng trực tiếp lên các mô da do vi rút mới xuất hiện.
- Hoạt động của hệ thống miễn dịch.
- Tác động của tăng đông máu (hội chứng tăng đông thrombophilia) xảy ra do Covid-19.
Thêm vào đó, các nhà nghiên cứu cũng đang làm việc để tìm hiểu thêm về các loại phát ban COVID-19 khác nhau có thể xảy ra.
Có thể bị phát ban sau khi tiêm vắc xin không?
Bạn vẫn có thể bị phát ban sau tiêm ngừa. Cụ thể do:
Dị ứng
Một số người có thể bị dị ứng với vắc xin Covid-19, điều này sẽ khiến bạn phát ban hoặc nổi mề đay sau khi tiêm.
Các phản ứng dị ứng với vắc-xin COVID-19 có thể được phân thành 2 loại không nghiêm trọng và nghiêm trọng:
- Không nghiêm trọng: Các phản ứng dị ứng không nghiêm trọng xảy ra trong vòng 4 giờ sau khi tiêm chủng. Chúng có thể bao gồm các dấu hiệu như phát ban, sưng tấy và thở khò khè.
- Nghiêm trọng: Loại phản ứng này được gọi là phản vệ. Nó thường xảy ra trong vài phút sau khi tiêm phòng và có thể bao gồm phát ban, sưng mặt và cổ họng, chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Phát ban chậm ngay tại chỗ tiêm
Một số người có thể bị phát ban tại chỗ tiêm trên cánh tay, được gọi là “COVID arm”.
Loại phát ban này thường xảy ra ở người sau khi tiêm mũi 1 vắc xin Moderna. Tuy nhiên cũng có trường hợp xảy ra sau mũi 2 hoặc cả hai mũi.
Phát ban chậm tại chỗ tiêm thường xuất hiện khoảng một tuần sau khi tiêm vắc xin và kéo dài khoảng 4 ngày. Phát ban này có thể lớn và bao gồm các triệu chứng như:
- đỏ
- sưng tấy
- nóng
- ngứa
- đau
Loại phản ứng này không nguy hiểm. Nếu bạn bị phát ban muộn tại chỗ tiêm, bạn vẫn có thể tiêm mũi 2 nếu chưa tiêm (theo CDC). Tuy nhiên, sẽ tốt hơn nếu bạn tiêm mũi này bên tay còn lại không bị phát ban.
Cách tốt nhất để điều trị phát ban do Covid-19
Bạn nên đi gặp bác sĩ nếu bạn bị phát ban không rõ nguyên nhân bởi phát ban do Covid-19 khá giống các loại phát ban do các bệnh khác cần phải điều trị.
Xét nghiệm Covid-19 là cách duy nhất xác định được bạn có phải phát ban do Covid hay không.
Hầu hết các trường hợp phát ban do COVID-19 sẽ biến mất sau khoảng một tuần. Bạn có thể tự điều trị phát ban COVID-19 tại nhà bằng các cách như sau:
- Chườm mát: Đặt một miếng gạc mát lên vùng da bị ảnh hưởng có thể giúp giảm sưng hoặc ngứa.
- Thử tắm bằng bột yến mạch: Ngâm mình trong bồn tắm bằng bột yến mạch có thể có tác dụng làm dịu làn da bị kích ứng.
- Sử dụng thuốc bôi không kê đơn (OTC): Các sản phẩm bôi ngoài da không kê đơn có thể giúp giảm ngứa hoặc sưng tấy liên quan đến một số loại phát ban COVID-19. Một số ví dụ gợi ý như kem hydrocortisone hoặc thuốc calamine lotion.
- Dùng thuốc kháng histamine không kê đơn: Thuốc này có thể giúp giảm các triệu chứng liên quan đến phát ban do COVID-19.
- Tránh gãi: Bạn có thể muốn gãi vào vết phát ban bị ngứa. Hãy cố gắng tránh làm điều này, vì nó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, sẹo hoặc thay đổi sắc tố da.
Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc theo toa để điều trị phát ban COVID-19 cho bạn. Chúng có thể bao gồm corticosteroid dạng bôi hoặc uống.
Các triệu chứng phổ biến nhất của Covid-19
Các triệu chứng của COVID-19 có thể xuất hiện từ 2 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với vi rút. Ba trong số các triệu chứng COVID-19 phổ biến nhất là:
- mệt mỏi
- sốt
- ho
Các triệu chứng khác có thể xảy ra bao gồm:
- ớn lạnh
- nhức mỏi
- đau đầu
- viêm họng
- mất vị giác, khứu giác
- khó thở
- sổ mũi hoặc nghẹt mũi
- vấn đề liên quan đến tiêu hóa như: buồn nôn, tiêu chảy
Nếu bạn xuất hiện với bất kỳ triệu chứng nào ở trên và lo ngại rằng bạn có thể bị nhiễm COVID-19, hãy xét nghiệm Covid-19 và hãy đảm bảo cách ly ở nhà cho đến khi nhận được kết quả.
Khi nào thì cần đến gặp bác sĩ
Cho dù có phải do COVID-19 hay không, bạn vẫn phải tìm đến cơ sở y tế nếu có bất kỳ phát ban nào trên cơ thể mà:
- Xảy ra cùng với các triệu chứng:
- sốt
- đau
- phát ban phồng rộp
- có dấu hiệu nhiễm trùng: sưng, nóng, chảy mủ
2. Phát ban lan rộng ra vùng lớn trên cơ thể
3. Xuất hiện đột ngột và lây lan nhanh
Nếu phát ban của bạn là do COVID-19, hãy tìm đến sự chăm sóc y tế ngay lập tức hoặc gọi 911 nếu có xuất hiện bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào sau đây:
- khó thở
- đau hoặc tức ngực kéo dài
- màu da, môi hoặc móng chuyển màu xanh hoặc xám
- không tỉnh táo hoặc cảm giác khó thức dậy sau khi ngủ
- suy giảm trí nhớ
Kết luận
Phát ban là một trong những triệu chứng ít phổ biến của COVID-19. Nó có thể có nhiều dạng như: nổi mề đay, papules, macules hoặc phát ban ở ngón chân. Nguyên nhân chính xác gây ra phát ban COVID-19 vẫn chưa được xác định rõ.
Bạn cũng có thể bị phát ban sau khi tiêm ngừa COVID-19. Điều này có thể xảy ra do dị ứng hoặc phản ứng chậm tại chỗ tiêm.
Nói chung, hầu hết các phát ban COVID-19 sẽ biến mất sau khoảng một tuần. Bạn có thể tự điều trị tại nhà bằng cách chườm mát, sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da không kê đơn và tránh gãi.
Liên hệ với bác sĩ nếu bạn bị phát ban không rõ nguyên nhân, đặc biệt là nếu nó gây đau đớn, mọc mụn nước hoặc phát ban lây lan một vùng lớn trên cơ thể. Trong trường hợp bạn bị COVID-19, hãy đến cấp cứu nếu bạn có các triệu chứng như khó thở hoặc đau vùng ngực dai dẳng.
Lưu ý:
Những nội dung đăng tải trên Watsup đều mang mục đích hỗ trợ độc giả. Vui lòng xem kỹ ngày của lần nội dung cập nhật gần nhất (nếu có) đồng thời không dùng những thông tin này để thay thế cho lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế của bạn.
