Những điểm chính trong bài:
- Một nghiên cứu mới đã cho thấy việc tiêu thụ những sản phẩm có chứa ít dư lượng thuốc bảo vệ thực vật sẽ làm giảm nguy cơ tử vong sớm. Tuy vậy, những sản phẩm có nhiều dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) cũng chưa được chứng minh làm tăng nguy cơ này.
- Nghiên cứu tuy thú vị nhưng vẫn còn những mặt hạn chế đáng kể.
- Chuyên gia khuyến cáo bạn không nên vì lo sợ việc tiếp xúc với thuốc trừ sâu mà ăn ít hoa quả, rau củ lại. Thay vào đó, có những cách thực tế hơn để giúp bạn giảm bớt lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm của mình.
Chúng ta thường được khuyên ăn nhiều trái cây và rau quả để có sức khỏe tốt, vì những thực phẩm này chứa đầy chất xơ, vitamin, khoáng chất, polyphenol và các hợp chất đặc biệt khác.
Tuy nhiên, một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Environment International (Môi trường Quốc tế) đã đặt ra câu hỏi liệu có cần loại bỏ dư lượng thuốc bảo vệ thực phẩm trong sản xuất để ngăn ngừa các hệ quả tiêu cực có thể xảy ra đối với sức khỏe – bao gồm cả nguy cơ tử vong sớm.
Thuốc trừ sâu có tác hại gì?
Sâu, chuột có thể làm hư hại các loại trái cây. Côn trùng, động vật gặm nhấm và các loại bệnh là một số yếu tố tự nhiên có thể tàn phá mùa màng, dẫn đến thất thu và thậm chí có thể làm giảm lượng thực phẩm cung cấp cho con người.
Thuốc trừ sâu và hóa chất các loại có thể giúp người sản xuất bảo vệ cây trồng khỏi bị sâu bệnh phá hoại. Mặc dù các chất hóa học rất hiệu quả trong việc bảo vệ cà chua và ngô khỏi bị tổn hại, nhưng việc phun những chất đó lên nguồn thực phẩm của chúng ta cũng có những nguy cơ tiềm ẩn. Ví dụ, một nghiên cứu năm 2019 cho thấy có thể có những rủi ro sức khỏe từ việc tiêu thụ thực phẩm có dư lượng lớn thuốc bảo vệ thực vật, trong đó có cả những rủi ro liên quan đến sức khỏe sinh sản và tim mạch.
Tuy nhiên, các nghiên cứu khác đã không thể chứng minh rằng việc tiêu thụ thực phẩm có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật sẽ gây ra những nguy cơ đáng kể cho sức khỏe (trong đó có nguy cơ ung thư). Hơn nữa, trong cuộc sống chúng ta không chỉ tiếp xúc với thuốc trừ sâu qua thực phẩm; một nghiên cứu năm 2015 cho thấy nguy cơ gây tử vong sớm cũng có thể là do tiếp xúc với thuốc trừ sâu trong công việc.
Kết quả nghiên cứu gần đây
Nghiên cứu đã liên tục chỉ ra rằng ăn nhiều loại trái cây và rau quả mang lại cho sức khỏe nhiều lợi ích, bao gồm giảm nguy cơ tử vong sớm khi ăn 5 khẩu phần những loại thực phẩm này mỗi ngày. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về việc nếu ta ăn thực phẩm có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật thì những lợi ích đó có còn được đảm bảo hay không.
Để tìm kiếm mối liên hệ có thể có giữa tình trạng dư lượng thuốc trừ sâu trong lượng sản phẩm của một người và nguy cơ tử vong sớm từ các nguyên nhân cụ thể và nguyên nhân chung, các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu của một nhóm người tham gia nghiên cứu, trong đó nữ giới chiếm 137378 người và và nam giới là 23502 người. Khi bắt đầu nghiên cứu, không có ai trong số những người tham gia mắc bệnh tim mạch, ung thư hoặc tiểu đường.
Sau khi tổng hợp các dữ liệu từ tần suất đối tượng nghiên cứu ăn các loại thực phẩm (bao gồm rau củ và trái cây), cùng với dữ liệu về việc sử dụng thuốc trừ sâu từ USDA (Bộ nông nghiệp Hoa Kỳ), các nhà nghiên cứu đã rút ra kết quả cho biết mức độ thuốc trừ sâu mà những người tham gia tiêu thụ từ chế độ ăn của họ.
Dưới đây là một số phát hiện chính từ nghiên cứu:
- Những người một ngày ăn ít nhất 4 khẩu phần trái cây và rau quả có chứa ít dư lượng thuốc BVTV có nguy cơ tử vong thấp hơn 36% so với những người ăn ít hơn 1 khẩu phần một ngày.
- Nguy cơ tử vong thấp hơn được phát hiện từ nghiên cứu là nguy cơ từ bệnh tim mạch, ung thư hoặc các bệnh hô hấp.
- Tuy kết quả cho thấy tiêu thụ thực phẩm chứa dư lượng thuốc BVTV thấp làm giảm nguy cơ tử vong sớm, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy việc ăn trái cây và rau quả có dư lượng thuốc BVTV cao làm tăng nguy cơ tử vong sớm.
Những mặt hạn chế của nghiên cứu
Tiến sĩ Taylor Wallace, CFS, FACN, Hiệu trưởng & Giám đốc Điều hành của Think Healthy Group, nói với tạp chí Verywell rằng một số hạn chế của nghiên cứu đến từ những người tham gia.
Tiến sĩ Wallace cho biết: “Ba nhóm nghiên cứu đã quá cũ và lỗi thời nên không thể trả lời cho nghiên cứu cụ thể này.”
Theo ông, cùng một nhóm nghiên cứu cũng đã được các nhà nghiên cứu dùng để khuyến khích chế độ ăn ít chất béo, và kết quả cho là trứng có hại cho sức khỏe của chúng ta.
Tiến sĩ Wallace bổ sung: “Các bạn hãy thử nghĩ xem, các loại và số lượng thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng những năm 1990 rất khác so với hiện tại, cả trong canh tác thông thường lẫn canh tác hữu cơ”, ông cũng kết luận rằng ta không nên hoàn toàn tin vào kết quả của nghiên cứu.
Đừng vì lo ngại mà ngừng ăn rau
Dù đã có bằng chứng xác thực rằng ăn thực phẩm chứa ít thuốc bảo vệ thực vật là tốt nhất cho sức khỏe của chúng ta, nhưng việc chi phí cao, khó tiếp cận và các yếu tố khác đã cản trở mọi người làm theo chế độ ăn uống được khuyến cáo. “Mặc dù tôi rất trân trọng những nghiên cứu mới trong lĩnh vực này, nhưng lúc này không nên làm cho người tiêu dùng hốt hoảng và lo ngại về những thực phẩm mà họ đang tiêu thụ.” – Elizabeth Shaw, MS RDN, CPT, một chuyên gia dinh dưỡng, tác giả, và chủ sở hữu của ShawSimpleSwaps.com nói với Verywell.
Cô Shaw nói thêm rằng “cứ 10 người Mỹ thì có 1 người không ăn đủ lượng trái cây và rau quả được khuyến nghị. Điều đầu tiên và quan trọng nhất chúng ta nên làm là tập trung dùng những biện pháp đơn giản để khuyến khích mọi người ăn những thực phẩm này”.
Nghiên cứu trước đây đã kêu gọi khẩn thiết mọi người ăn nhiều sản phẩm rau củ qủa hơn (mà không đề cập mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật) để tốt cho sức khỏe tổng thể. Ví dụ, một nghiên cứu năm 2018 cho rằng tiêu thụ ít trái cây và rau quả có thể làm tăng nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch và ung thư.
Mặt khác, khi thêm nhiều loại trái cây và rau quả vào trong chế độ ăn uống của bạn có thể giúp cải thiện sức khỏe cảm xúc, thị lực và chức năng miễn dịch. Tiến sĩ Wallace nói: “Điều ta cần làm là ăn nhiều trái cây và rau hơn. Sự nguy hiểm của chất độc phụ thuộc vào liều lượng. Ngay cả với nước, nếu bạn uống quá nhiều thì cũng có thể bị ngộ độc dẫn đến tử vong. Đến một liều lượng nào đó thì mọi thứ đều trở thành chất độc”.
Nhìn chung, hầu hết các chuyên gia sẽ không khuyến cáo bạn hạn chế hoặc tránh tiêu thụ trái cây và rau quả vì lo ngại về thuốc trừ sâu.
Giảm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản
Có một điều quan trọng mà ta cần biết là hữu cơ thì không phải lúc nào cũng có nghĩa là không có thuốc trừ sâu; sản phẩm hữu cơ có thể chứa thuốc trừ sâu hữu cơ, trong khi sản phẩm trồng thông thường có thể chứa thuốc trừ sâu tổng hợp.
Tiến sĩ Wallace nói: “Mặc dù ‘tự nhiên’ nghe có vẻ lành mạnh hơn rất nhiều, nhưng cũng có thể ngược lại như vậy. Ví dụ, đồng sunfat (được sử dụng làm thuốc diệt nấm) có thể độc hơn nhiều so với các hợp chất thay thế”.
Nếu bạn muốn tránh dư lượng thuốc trừ sâu trên trái cây và rau quả của mình, bạn có thể thực hiện một số bước sau:
- Tự trồng cây. Khi bạn được toàn quyền quản lý cách trồng thực phẩm của mình, bạn sẽ kiểm soát được việc liệu có sử dụng thuốc trừ sâu, và sử dụng với liều lượng thế nào
- Chà và rửa sạch sản phẩm trước khi thưởng thức. Bạn cũng có thể ngâm thực phẩm trong dung dịch gồm muối nở và nước để loại bỏ các chất tồn dư khác.
- Bạn có thể gọt vỏ sản phẩm trước khi ăn để tránh tiếp xúc với chất tồn dư hóa học, nhưng nếu làm vậy bạn sẽ bỏ đi một số chất dinh dưỡng chính trong vỏ của trái cây và rau.
- Bỏ lớp lá rau bên ngoài (đối với xà lách và bắp cải) trước khi ăn.
Tổng kết
Không có đủ bằng chứng kết luận ta nên triệt để tránh tiêu thụ các sản phẩm có dư lượng thuốc trừ sâu vì lo lắng về các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Ta cũng cần biết rằng ngay cả trong trái cây và rau hữu cơ cũng có thể chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Nếu bạn muốn giảm sự tiếp xúc với dư lượng thuốc có trong các lương thực thực phẩm, có nhiều cách để bạn có thể áp dụng khi chọn lựa, sơ chế hoặc thậm chí bạn cũng có thể tự trồng trái cây và rau của mình.
Lưu ý:
Những nội dung đăng tải trên Watsup đều mang mục đích hỗ trợ độc giả. Vui lòng xem kỹ ngày của lần nội dung cập nhật gần nhất (nếu có) đồng thời không dùng những thông tin này để thay thế cho lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế của bạn.
